Kentsel planlama çalışmalarında ağır metal kirliliğinin değişiminin izlenmesinde Picea pungens Engelm. in kullanılabilirliği
Loading...
Files
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Type
Thesis
Access
info:eu-repo/semantics/openAccess
Publication Status
Metrikler
Total Views
1
Total Downloads
0
Abstract
Günümüzde hava kirliliği küresel ölçekte en önemli sorunların başında gelmekte olup, bazı
şehirlerde insan sağlığını tehdit edece k düzeyde artmış, dünya genelinde ise her yıl
milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açacak boyutlara ulaşmıştır. Hava kirliliği
bileşenleri arasında ağır metaller ayrı bir öneme sahiptirler. Çünkü ağır metaller doğada
bozulmadan uzun süre kalabilmekte, antropojenik etkenlerle de hava, su ve topraktaki
konsantrasyonu sürekli artmaktadır. Ayrıca canlı bünyelerinde biyobirikme eğiliminde olup
bazıları düşük konsantrasyonlarda bile toksik veya kanserojendir. Hatta canlı organizmalar
için temel yapı taşı olanlar bile yüksek konsantrasyonlarda zararlı olmaları yanında ayrıca
solunum ile alınmalarının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği belirtilmektedir. Bundan
dolayı ağır metal konsantrasyonlarının değişiminin izlenmesi pek çok açıdan büyük öneme
sahiptir.
Bu çalışmada ibreleri ağaç üzerinde uzun süre kalabilen ayrıca, ibre ve dal yaşları
hesaplanabilen mavi ladin (Picea pungens) ibre ve dallarının, yakın geçmişte ağır metal
konsantrasyonundaki değişimin belirlenmesinde biyomonitor olarak kullanılabilme olanakları
araştırılmıştır. Çalışma kapsamında Ankara kent merkezinde, trafiğin oldukça yoğun olduğu
bir otoyol kenarından temin edilen mavi ladin ibre ve dallarında toplam 17 elementin (Na, K,
Ca, Al, Fe, Zn, Ba, P, Mg, As, Mn, Co, Cu, Cd, Pb, Ni ve Cr) yıl ve organ bazında değişimi
değerlendirilmiştir.
Çalışma sonucunda ortalama değerlere göre ibre ve dallar arasındaki Ca, Ba, As, Co ve Cr
konsantrasyonlarının değişiminin istatistiki olarak anlamsız (p>0,05) düzeyde olduğu
belirlenmiştir. Yıl bazında değerlendirildiğinde ise As dışında sadece 2014 yılında Cd, Co, Ca,
K elementlerinin, 2018 yılında da P elementinin ibre ve dallardaki konsantrasyonunun
istatistiki olarak anlamlı düzeyde farklılaşmadığı, bunun dışında bütün yıllarda ibre ve dallar
arasındaki element düzeylerinin istatistiki olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir.
As elementinde ise 2015 yılı dışında bütün yıllardaki değişiminin istatistiki olarak anlamlı
düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Elementlerin ibre ve dallardaki konsatrasyonları
incelendiğinde genel olarak bazı yıllarda dallarda, bazı yıllarda ise ibrelerdeki element
konsantrasyonlarının yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Çalışma sonuçları çalışmaya konu ağır metal konsantrasyonlarının organ ve organ yaşına bağlı
olarak önemli düzeyde değiştiğini ortaya koymuştur. Bu sonuç, türün ibre ve dallarının, ağır
metal konsantrasyonlarının değişiminin izlenmesinde kullanımının uygun olduğunu
göstermektedir. Çalışmada kullanılan yöntem, örneğin alındığı ağaca hayati bir zarar
vermeyen, sürdürülebilir bir yöntem olarak değerlendirilebilir.
Date
2020
Publisher
Kastamonu Üniversitesi
Description
Keywords
Ağır metal, Mavi Ladin, Picea pungens, Ankara