ŞENPAZAR ALT HAVZASI ODAĞINDA PEYZAJ KARAKTER ANALİZİNE SEKTÖREL YAKLAŞIM

Abstract

Çağımızın yaşam koşullarında nüfus artışı, bilinçsiz ve yoğun kentleşme doğal ve kültürel peyzajlara zarar vermektedir. Bu sebeple korunan alanlar ve çevresindeki nitelikli kaynak değerleri bozulmaktadır. Peyzajların bozulmasının önüne geçmek, korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak amacıyla uluslararası platformda ortak yaklaşımlar benimsenmiştir. Bu yolda imzaya açılan Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (APS) kapsamında peyzajların tanımlanması, sınıflandırılması, belirlenmesi ve yönetilmesi dayanakları bulunmaktadır. Peyzajların tanımlanması ve sınıflandırılmasının başladığı bu süreçte karakterini belirleme, değişimini takip etmede kullanılan Peyzaj Karakter Analizi (PKA) yaklaşımı dünyaca kabul görmektedir. Bu çalışma ile Türkiye'nin de taraf olduğu APS odağında Batı Karadeniz Havzasının 22 numaralı alt havzasına yönelik peyzaj planlama yaklaşımında PKA gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmaları ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımıyla gerçekleştirilen analizler sonucunda 402 Peyzaj Birimi (PB) ve bu birimlerin her birinin tekrar sınıflandırılmasıyla 118 Peyzaj Karakter Tipi (PKT) elde edilmiştir. PKT'lerinin tekrar sınıflandırılmasıyla, doğal ve kültürel peyzaj değişkenleri ile özgün yer isimlerinden faydalanılarak isimlendirilmiş olan; Aydos Çayı Peyzajı, Aydos Kanyonu Peyzajı, Kuru Tarım Peyzajı, Küre Dağları Peyzajı ve Şenpazar Yerleşimi Peyzajı olmak üzere 5 Peyzaj Karakter Alanı (PKA) tespit edilmiştir. Değişim, baskı ve fonksiyon analizlerinin sentezlenmesiyle hazırlanan sektörel uygunluklar aracılığıyla gelişim, koruma ve yönetim stratejileri geliştirilmiştir. Sonrasında fonksiyon analizlerinin sentezlenmesiyle elde edilen peyzajın toplam fonksiyonu aracılığı ile PKT'ler sentezlenerek alan kullanım planı yorumlanmıştır.