Matematiksel modelleme etkinliklerinin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel modelleme yeterliklerine ve öğretim deneyimlerine yansımalarının araştırılması

Abstract

Matematik eğitimi temel anlamda öğrencilere gerçek yaşamada karşılaştıkları problemlere çözüm üretebilme becerisini kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu amacın gerçekleştirilmesi sürecinde bireylere öğrenim süreçleri boyunca matematiksel modelleme yeterliklerinin kazandırılması önem arz etmektedir. Matematiksel modelleme yeterliğine sahip bireylerin yetiştirilebilmesini sağlayacak, öğretim programını okutacak olan öğretmenler olduğuna göre bu yeterliklerin öncelikle öğretmenlerde gelişmesi gerekmektedir. Bu temel prensipten hareketle, bu çalışmanın amacı matematiksel modelleme yeterlik eğitim sürecinin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel modelleme yeterliklerine yansımalarını ortaya koymak ve süreç sonunda becerisi yeterli bulunan öğretmen adaylarının bu becerilerini öğretim deneyimlerinde kullanma durumlarını analiz etmektir. Belirlenen araştırma problemlerine cevap vermek için bu çalışmada nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 öğretim yılının güz ve bahar dönemlerinde Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programı’nda öğrenim görmekte olan 15 matematik öğretmen adayı oluşturmaktadır. Sonrasında üç öğretmen adayı MEB’e bağlı ortaokullarda MOE uygulaması yapmak üzere seçilmiştir. Bu araştırmada bütüncül yaklaşıma dayalı “teorik bilgi odaklı” tasarlanan öğrenme ortamları oluşturulmuştur. Araştırma süreci 15 hafta almıştır. Çalışma sürecinin ilk 13 haftası matematiksel modelleme eğitim ve MOE tasarım süreci olarak planlanmıştır. MOE uygulamaları için 3 haftalık süre ayrılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak matematiksel modelleme yeterlik ön ve son testleri (MMYT), matematiksel modelleme yeterlik anketi, modelleme prensipleri değerlendirme anketi, MOE tasarlama süreci çalışma yaprakları, matematiksel modelleme eğitimi değerlendirme anketi, modelleme etkinliklerini uygulama yarı yapılandırılmış gözlem formu ve modelleme etkinliklerini öğretimde deneyimlemeye yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma bulguları ortaokul matematik öğretmen adaylarının model, modelleme, matematiksel model ve matematiksel modelleme hakkındaki ön bilgilerinin kısıtlı olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte araştırma sonuçları grupların MOE tasarım yazım aşamalarında bazı farklılıklar bulunsa da benzer süreçlere yer verdiklerini belirlenmiştir. OMÖA’lar tarafından oluşturulan MOE’lerin tümü genel anlamda gerçeklik ve yapı belgelendirme prensiplerine uygun olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre MOE tasarım eğitimi süreci OMÖA’ların matematiksel modelleme yeterlikleri ve alt yeterlikleri (Problemi anlama, sadeleştirme, matematikselleştirme, matematiksel olarak çalışma, yorumlama ve doğrulama) üzerine istatistiki anlamda anlamlı ve olumlu etki gerçekleştirmiştir. Öğretmen adayları genel olarak aldıkları eğitimi yararlı bulmuşlar ve MOE’leri öğretim deneyimlerinde kullanmaya yönelik olumlu tutum sergilemişlerdir. Öğretmen adaylarının modelleme uygulama deneyimlerinin genel anlamda modelleme uygulama süreçleriyle uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Bulgularla alan yazınla ilintili olarak tartışılmış ve elde edilen sonuçlar ışığında öneriler sunulmuştur.