Türkiye’de Doğal Yayılış Gösteren Göknar (Abies) Taksonlarının Bazı Nükleer Ve Kloroplast Dna Dizileri Temelinde Filogenetik Analizi

Abstract

Taksonomik çalışmalarda morfolojik karakterlerin kullanılmasının sebebi, pratik olması ve teknik ekipman açısından büyük bir alt yapıya ihtiyaç duyulmamasından kaynaklanmaktadır. Vejetatif ya da generatif organların morfolojilerine dayanan taksonomik araştırmalar son yıllarda histolojik (doku analizi) sitolojik (karyotip analizleri), palinolojik (polen analizleri), kemotaksonomik (biyokimyasal analizler) ve moleküler (Protein ve DNA analizleri) araştırmalarla desteklenmektedir. Bu metodların içinde moleküler düzeyde yapılan filogenetik araştırmalar akrabalık ilişkilerini net bir şekilde ortaya koymaktadır. Şimdiye kadar yapılmış çalışmalarda çoğunlukla Akdeniz coğrafyasında yayılış gösteren göknar taksonlarını konu alan çalışmalar yapılmış olup bunlarda da ülkemizde yayılış gösteren taksonların bir veya birkaç örnekle temsil edildiği görüldü. Ülkemizdeki göknar taksonlarını konu alan çalışmalarda ise sadece belli bir bölgedeki populasyonlar çalışılmıştır.

Bu çalışmamızda bazı nükleer DNA bölgeleri ve bazı kloroplast DNA bölge dizi analizleri temelinde Türkiye’de yayılış gösteren Göknar taksonları (Abies nordmanniana subsp. nordmanniana, Abies nordmanniana subsp. bornmuelleriana, Abies nordmanniana subsp. equi-trojani, Abies cilicica subsp. isaurica, Abies cilicica subsp. cilicica) için bir filogenetik ağaç oluşturmak amaçlandı. Bunun için önce arazi çalışması ile Türkiye’nin belirli bölgelerinden toplanan taze göknar yaprak örneklerinden DNA izolasyonu yapılarak -80°C’de saklanacaktır. Literatür taraması yapılarak göknar türlerinin analizinde sıklıkla kullanılan nükleer ve kloroplast DNA bölgeleri saptanacak, uygun primerler seçilerek bu bölgelerin PZR (polimeraz zincir reaksiyonu) ile çoğaltılması için optimum koşullar belirlenecektir. Daha sonra uygun bilgisayar programları kullanılarak bu bölgelerin DNA dizi analizi sonuçları ve veritabanlarındaki göknar türlerine ait seçilen nükleer ve kloroplast DNA bölgeleri referans DNA dizilimleri de alınarak karşılaştırılıp filogenetik ağaç elde edilecektir. Proje süresi 20 ay olarak hedeflenmektedir.

Çalışmamız ile göknar taksonlarının morfolojik karakterlere dayalı mevcut sınıflandırmasını moleküler düzeyde de analiz ederek bitki sistematiğine katkı sağlamak hedeflenmiştir. Ayrıca elde edilecek araştırma sonuçları coğrafi açıdan ülkemize yakın yayılış gösteren türlerin referans dizileriyle de karşılaştırılarak akrabalık ilişkileri ortaya çıkarılacaktır.