Yapraktan Asparagin, Fenil Alanin Ve Triptofan Uygulamalarının

Abstract

Ispanak, insan sağlığı için faydalı pigmentler, fenoller, amino sitler, vitaminler, nitrat, mineral maddeler ve antioksidan enzimler açısından zengin kışlık sebzeleren biridir. Diyetle alınan nitratın %70-90’ını sebzeler ve daha az oranı da su ve diğe besinler oluşturmaktadır. Ancak ıspanak yetiştiriciliğinde uygulanan gübreler ve pestisitler ıspanakta nitrat birikimine neden olarak sağlık açısından istenmeyen sonuçlara neden olabilmektedir. Özellikle de çocuklarda methemoglobin oluşumuna neden olarak kan eksikliğini uyarabilmektedir. Bu nedenle ıspanakta nitrat birikiminin engellenmesine yönelik çalşmalar önem kazanmaktadır. Son yıllarda ıspanakta nitrat birikiminin engellenmesine yönelik çalışmalarda yapraktan humik asit, amonyaklı gübreler, çeşitli azot kaynakları ve amino asit uygulanmasına ağırlık verilmiştir. Amino asitler bitkilerde protein metabolizması; pigment, sekonder metabolitler ve hormonların sentezi; asimilatların dağılımı; bitkisu ilişkileri; çiçeklenme ve meyve tutumu gibi birçok prosesin düzenlenmesinde önemi rol oynamaktadır. NO3-NH4 dönüşüm reaksiyonlarında ATP tasarrufuna yol açarak bitkilerde biyokütle artışına katkı sağladıkları gibi NO3 yerine geçebilecek ve doğrudan metabolize olacak N kaynakları da sağlamaktadır. Bu çalışmada uygulanacak olan aspargin ve triptofanın ıspanakta azot kaynağı oluşturacağı; fenil alanin ve triptofanın sekonder metabolit yolaklarını ve pigment sentezini uyararak nitratın metabolizmasını uyararak nitrat birikimini engelleyebileceği düşünülmektedir. Hipotezi test etmek amacıyla amino asitler ıspanak fidelerine yapraktan uygulanacak, inorganik gübre topraktan uygulanacaktır. Uygulama sonrasında hasat edilen fidelerde büyüme parametreleri, amino asit, azot ve pigmentlerin değişimleri; katalaz (CAT), peroksidaz (POD), süproksit dismutaz (SOD), polifenoloksidaz (PPO) enzim aktiviteleri ve K, P, S, Ca, Mg, Mn, Fe, Cu, Zn gibi elementlein birikimleri inorganic gübre ve yaprakta amimno asit uygulamalı gruplara göre kıyaslanacaktır.