Mineral Toprak Ve Orman Yüzeyindeki (Ölü Örtü) Depolanan Karbona Ve Azota Ağaç Türlerinin Etkisi

Abstract

Atmosferdeki karbondioksit miktarı 1971 ile 1997 yılları arasında yaklaşık %9 oranında artış göstermiş, 21 yüzyılın sonuna kadar bu miktarın iki katına çıkacağı tahmin edilmekte ve bunun ana sorumlusunda insanlar tarafından gerçekleştirilen CO2 salınımı olduğu bildirilmektedir. 1992 yılında gerçekleştirilen Rio zirvesinde bu artışın tehlikeli ve küresel ısınmaya neden olduğu açıkça ifade edilmiştir. Aslında, karasal ekosistemlerin karbon yutakları olarak rol oynama kapasitesi atmosferde artan CO2 konsantrasyonunu bir ölçüde dengeleyebilir. Bu karasal ekosistemler içinde orman ekosistemleri ayrı bir yer tutmaktadır. Orman ekosistemleri bütün dünya yüzeyinin %30’unu kaplamalarına rağmen karasal karbon biomasının %81’ini bünyelerinde barındırmaktadırlar. Ek olarak, bir birim alanda ormanlar ziraat alanlarından 20 ile 100 kat daha fazla karbon biriktirebilmesi yanında çayırlık alanlarından 20 kat daha karbon bakımından üretkendirler. 1993 Helsinki ve 1997 Kyoto konferanslarında, küresel iklim değişikliği ile ilgili doğru adımların atılması ve küresel ölçekte modellemelerin yapılabilmesi için ülkelerin karbon depoları envanterinin ve ormanın karbon depolama kapasitesinin doğru bir şekilde bilinmesine ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır. Ülkemizde ise bu konuda yapılan çalışmalar çok yetersiz olması yanında yapılan çalışmalarda toprak organik karbonu ile orman yüzeyindeki ölü örtüdeki karbonun detaylı araştırılması çalışma dışında tutulmuştur. Oysa yeryüzündeki ormanların karbonun %69’u orman topraklarınta tutulmaktadır. Orman topraklarının ve ölü örtünün karbon depolaması oldukça değişken olup, toprak ve ölü örtünün depoladığı organik karbon miktarını belirlemek için oldukça fazla bir iş yükü gereklidir.. Bu sebepten dolayı, birçok ülkeden bu konuda yani orman toprakları ve ölü örtüsünde depolanan organik karbon miktarı değerlerine sahip olmak oldukça zordur. Ormanların toprak ve ölü örtü karbon depolama kapasiteleri ağaç türleri tarafından etkilenmektedir. Bu etki özellikle her yıl toprak yüzeyine dökülen ölü örtü ve topraktaki kök aktivitesiyle toprağa katılan organik maddenin miktarının ve kalitesinin farklı olmasından kaynaklanabilmektedir. Kastamonu yöresi ormanlarında gerçekleştirilecek olan bu çalışmamızda ağaç türlerinin orman toprak ve ölü örtüsünün karbon ve azot depolamasına olası etkileri araştırılacaktır. Bu amaçla, karaçam (Pinus nigra Arnold.), kayın (Fagus orientalis Lipsky), sarıçam (Pinus sylvestris L.) ve Uludağ göknarı meşçereleri (Abies nordmanniana Spach.) (yaşlı ve genç meşcerelerde) ile bu meşcerelere yakın olan otlak alanların toprak ve ölü örtüsünün karbon ve azot miktarları arazide yeterli örnekleme parselleri alınarak analiz edilecektir. Deneme parselleri üzerindeki meşcerelerin silvikültürel özellikleri ile yetişme ortamının iklim özellikleri de ek olarak belirlenecektir. Anahtar Kelimeler: Karbon ve azot depolama, orman yüzeyi, mineral toprak, ağaç türleri, yönetim