Kastamonu'da Yetiştirilen Bazı Baklagil (Fasulye, Nohut, Bakla, Bezelye Ve Mercimek) Ve Buğday Türlerinin (Siyez Buğdayı, Cumhuriyet Buğdayı) Abiyotik Stres Faktörlerine (Tuzluluk, Kuraklık, Kireç Ve Ağır Metal) Tepkileri Ve Dayanıklılık Mekanizmalarının Ölçülmesi

Abstract

Köy populasyonları olarak nitelendirilen yerel çeşitlerimiz; bunların yabani akrabaları, artık kullanılmayan eski çeşitler ve kalıtsal özellikleri net olarak belirlenmiş hatlar, çeşitlilik için önemli gen kaynakları oluşturmaktadır. Yerel çeşitler; çoğunlukla kalite özellikleri yüksek, bölgeye adapte olmuş bireylerin seçilmesi ve birbirini izleyen nesillerde seçilen bireylerle yetiştiriciliğin sürdürülmesiyle ortaya çıktığı için, hastalık ve zararlılara dayanıklı, kurak şartlarda ve fakir topraklarda rekabet gücü yüksektir. Yine bu türlerin zirai ilaç, gübre ve su gereksinimleri azdır. Besin değerleri ise yüksektir. Ayrıca yerel çeşitlerden tohum devamlılığı mümkündür. Günümüzde yerel çeşitlerin, özellikle geleneksel olarak üretimi yapılanlar, yörelerde çevresel ve diğer baskılarla azalma hatta yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bunda en büyük etken yerel çeşitlerin modern çeşitlerle yer değiştiriyor olması veya bu geleneksel olarak yetiştirilmekte olan bazı yerel çeşitlerimizin ekiminden vazgeçilerek başka ürünlere yönelme gereksinimidir. Yerel çeşitler bir bitki türünün gen havuzundaki kalıtsal bilgi çeşitliliği ve zenginliğini içerirler. Bu nedenle yerel çeşitlere ait tohumların çiftçi elinde yaşatılması, korunması ve çoğaltılması gerekmektedir. Ayrıca bitki genetik kaynakları, içerdikleri genetik çeşitlilik nedeniyle son yıllarda hızla ilerleme kaydeden biyoteknoloji alanında, üstün nitelikli bitki çeşitlerinin geliştirilmesi için gerekli hammadde niteliğindedir. Bu çalışmamızda Kastamonu yöresinde yetiştirilen ekonomik değere sahip yerel çeşitlerimizden bazı baklagil (fasulye, nohut, mercimek, bezelye ve bakla) ve Buğday çeşitlerine (Siyez) ait tohumlar köylülerden toplanacaktır. Bitkilere ait tohumlarının, tuz, kuraklık, kireçlilik (CaCO3) ve ağır metal (Cu, Ni, Fe ve Pb) gibi çeşitli stres faktörlerine tepkileri kıyaslanarak, dayanıklılık mekanizmaları ortaya konulmaya çalışılacaktır. Elde edilen bulgular modern türlerle yapacağımız deneylerle ve bu alanda yapılan diğer çalışmalarla karşılaştırılacaktır. Bulguların Kastamonu yöresine ait yerel çeşitlerin korunmasına, türlerin devamlılığına ve de gıda sağlımızın kontrolüne katkıda bulunacağı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler:Baklagiller, Buğday,Stres,Dyanıklılık