Doğal Dayanımlarının Yüksek Olduğu Bilinen Delice Zeytini (Olea Europaea Var. Sylvestris) Ve Kokulu Ardıç (Juniperus Foetidissima) Odunlarının Ekstraktif Bileşenlerinin Belirlenerek Odun Koruyucu Olarak Değerlendirilmesi

Abstract

Ahşap malzeme geçmişte ve günümüzde insanlık tarafından en çok kullanılan malzeme olma niteliğindedir. Ahşap malzemenin birçok kuvvetli özelliklerinin yanında bir takım zayıflıkları da vardır. Herhangi bir işleme tabi olunmadan kullanılan ahşap malzemeyi kapalı ortamlarda uzun seneler kullanabiliriz ancak dış ortamlarda aynı malzemeyi kullandığımızda çok geçmeden ahşabın bazı zararlılar tarafından zarar gördüğünü gözlemleriz. Buna sebep olan faktörlerin en başında mantar ve böcek zararlıları yer alır. Ancak bu canlıların her odunda aynı tahribatı yaptığını söyleyemeyiz. Bazı ağaç türlerinin odunlarını kısa sürede bazılarını ise uzun vadede bozundururlar. Özel kullanım yerlerindeki ahşap malzemenin bozulması demek ilk koruma maliyetlerinin kat ve kat üzerinde bir maliyet demektir. Maliyetlerden de öte ahşap malzeme yapı malzemesi olarak kullanıldığı için direk insanların güvenliği söz konusudur. Birçok araştırmacı ahşap malzemedeki farklı dayanım özelliklerinin sebeplerinden en önemlisi olarak ekstraktif bileşenleri işaret etmektedir. Ağaç türlerine göre ekstraktif bileşenlerin çeşitlilikleri ve miktarları değişiklik göstermektedir. Aynı ağaçta dahi öz çevresiyle etrafındaki diri odun kısmında ekstraktif bileşenlerden kaynaklanan dayanım farklılıkları göze çarpmaktadır. Doğal direnci yüksek olan türlerde öz odun ekstraktifleri daha etkilidir. Bu projede doğal dayanıklılık özellikleri yüksek olarak bilinen yapraklı ağaç türlerinden Delice Zeytini (Olea europaea var. sylvestris) ve iğne yapraklı ağaç türlerinden de Kokulu Ardıç (Juniperus foetidissima) hammadde olarak belirlenmiştir. Bu türlere ait öz odun ve diri odun örnekleri ayrı ayrı metanol yöntemi kullanılarak ekstrakte edilecek ve elde edilen ekstrakt örnekleri modern analiz teknikleriyle analiz edilerek kimyasal bileşenler yönünden farklılıklar belirlenecektir. Ayrıca elde edilen ekstrakt emprenye edilebilme özelliği en iyi olan ve hızlı yetişen türlerimizden birisi olan Ak Kavak (Populus alba) odunlarına emprenye maddesi olarak uygulanacaktır. Emprenye edilen kavak odunu örnekleriyle kontrol örnekleri iki farklı çürüklük mantarı Ceriporiopsis subvesmispora ve Kayın Mantarı (Pleurotus ostreatus) ile muamele edilerek mantar misellerinin tahribat miktarları, örneklerin ağırlık kaybı ve misel penetrasyon oranları üzerinden hesaplanacaktır. Sonuçta, proje çıktısı olarak; 1. Doğal dayanımı yüksek yapraklı ağaç ve iğne yapraklı ağaç odunlarının ekstraktif madde bileşenleri karşılaştırılacak. 2. Her iki türe ait öz odun ve diri odun ekstraktif bileşenleri karşılaştırılmış olacak. 3. Odunun dayanıklılığını arttıran doğal kimyasal bileşenler belirlenecek. 4. Her iki türden elde edilmiş ekstraktlarla emprenye edilmiş ağaç malzemenin mantar tahribatına karşı dayanımları belirlenecek. 5. Beyaz ve Kahverengi çürüklüğe sebep olan mantarların iki farklı ekstrakt ile emprenye edilmiş odun örnekleri üzerindeki gelişimleri gözlemlenecek. 6. Türkiye’de ahşap konstrüksiyonlarda en çok kullanılan türlerden birisi olan kavak odununun doğal kimyasallarla emprenye edilebilme özelliği belirlenecek. 7. Hızlı yetişen, özgül ağırlığı düşük olan ve ucuz maliyetlerle elde edilebilen kavak odununun doğal maddelerle emprenye edilerek doğal dayanım özellikleri kazandırılacak ve endüstriye kazandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler: öz odun ekstraktifleri, ekstraktif bileşenler, doğal dayanım