Doğal Çocuk Oyun Alanlarının Kent Çocuklarına Katkısı

Abstract

Günümüz dünyasında yoğun yapılaşma ile şehirlerdeki açık yeşil alan varlığı giderek azalmakta ve bu açık yeşil alanlar içerisinde çocuklara ait oyun mekanlarının miktarı da yetersiz kalmaktadır. Oysaki çocuğun gelişimi için oyun oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Oyun çocuk üzerinde fiziksel ve ruhsal gelişiminin yanında sosyal gelişimi açısından da oldukça büyük bir katkı sağlamaktadır. Doğanın ruhsal ve fiziksel yönde iyileştirici özelliği herkes tarafından bilinmektedir. Buna rağmen oyun alanlarının yetersizliği, çocukların gereksinimini karşılayacak oyun alanlarının azlığı ve gerekli şekilde tasarlanmamasından dolayı bugün çocuklar oyun ihtiyaçlarının büyük bir çoğunluğunu teknolojinin de gelişmesi ile birlikte bilgisayar, cep telefonu, tablet gibi aletler karşısında gidermeye çalışmaktadır. Bunun sonucunda daha depresif ve stresli çocuklar ortaya çıkmaktadır.

Kentteki dış mekan kullanıcılarının büyük bir kısmını çocuklar oluşturmasına rağmen çocuklar, kendi oyun çevrelerinin tasarımında söz sahibi değildirler. Çocuklar için oluşturulan dış mekan tasarımları, onları kent yaşamının risklerinden korumak adına profesyoneller tarafından tasarlanmış okul bahçeleri ve çocuk oyun alanları gibi alanlarla sınırlı kalmaktadır. Oysaki araştırmalar göstermektedir ki; eğer çocuklar tasarım yeteneklerine sahip olsalardı onların oluşturdukları mekanlar yetişkinler ya da profesyoneller tarafından tasarlanan ve çocuk oyun alanı olarak adlandırılan mekanlardan farklı olurdu.

Bu çalışma kapsamında öncelikle çocukların mevcut oyun alanları irdelenecek, oyun ihtiyaçlarını nerede karşıladıkları belirlenecek ve bu oyun alanlarının çocuklara sağladığı imkanlar ortaya konulacaktır. Bu oyun alanlarının çocuk gelişimine sağladığı olumlu katkılar belirlenerek çocukların kendi oyun çevreleri hakkındaki görüşleri ve onlarda oluşturduğu hisler ortaya konulacaktır. Mevcut oyun alanlarına ait sorunlar ve bu alanları sık kullanmama sebepleri irdelenerek, onların hayalindeki oyun alanlarının belirlenmesi ve bu oyun alanlarının kendileri üzerinde ne gibi duygular uyandırmasını istedikleri ve hangi etkinlikleri bu alanlarda gerçekleştirmek istedikleri ortaya konulacaktır. Böylece bu çalışma, oyun ihtiyacının büyük bir çoğunluğunu bilgisayar karşısında sağlayan çocukların kendi istek ve ihtiyaçlarına uygun oyun alanları tasarlandığı taktirde bilgisayar oyunları yerine bu oyun alanlarında vakit geçirmeleri sağlanarak fiziksel, bilişsel, ruhsal ve sosyal gelişimlerini tamamlamış daha sağlıklı nesiller oluşmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca doğa-çocuk etkileşimini maksimum düzeyde tutacak çocuk oyun alanları tasarımı sağlanarak daha doğasever, daha bilinçli ve sağlıklı nesiller ortaya çıkması bu çalışma kapsamıyla hedeflenmektedir.

Çocukların istek ve ihtiyaçlarına uygun farklı konseptlere sahip oyun alanlarının oluşturulması için; 9-12 yaş grubunda yer alan çocuklar üzerinde öncelikle oyun ihtiyaçlarını nasıl giderdikleri ve mevcut oyun alanlarının değerlendirmesi ile ilgili bir anket çalışması gerçekleştirilecektir. Daha sonrasında bir oyun alanında gerçekleştirmek istedikleri her bir etkinlikle ilgili mevcut oyun alanlarındaki modüler sistemlerle aynı etkinliği gerçekleştirebileceği tasarımcı tarafından oluşturulan doğal etkinlik alanları karşılaştırılacaktır. Son aşamada ise elde edilen veriler doğrultusunda çocukların istek ve ihtiyaçlarına uygun doğal çocuk oyun alanları uzman grup tarafından tasarlanıp bu çocuk oyun alanlarının 1/100 ölçeğinde maketleri oluşturulacak ve bu oluşturulan modelleme yardımıyla çocukların istek ve ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmış çocuk oyun alanlarının çocuklar tarafından değerlendirilmesi gerçekleştirilecektir. Böylece günümüz kentlerinde yapılaşmadan arda kalan ve çocuk oyun alanı olarak nitelendirilen mekanların çocukların istek ve ihtiyaçlarına en uygun biçimde cevap verebilmesi sağlanacak ve bilgisayar karşısında geçirecekleri zamanı doğadan esinlenerek oluşturulan doğal oyun alanlarında geçirilebilecekleri oyun alanları oluşturulmuş olacaktır.