FARKLI TOHUM KAYNAKLARININ SARIÇAM (PİNUS SYLVESTRİS L.) TOHUM ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Sarıçam’da (Pinus sylvestris L.) aynı orijinli farklı tohum kaynaklarının tohum özelliklerine etkisini belirlemektir. Araştırma alanı olarak Çankırı-Ilgaz-Uzundağ mevkiindeki tohum meşceresi ile IlgazıUzundağ orijinli Eskişehir-Mihalıçcık-Ormantepe mevkiindeki klonal tohum bahçesi seçilmiştir. Bu amaçla; 2004 bol tohum yılında, Ilgaz-Uzundağ mevkii 176 nolu tohum meşceresindeki 30 üstün ağaçtan ve Mihalıçcık-Ormantepe mevkiindeki 96 nolu klonal tohum bahçesinden 30 klonu temsil edecek şekilde her bir ağaçtan 20’şer adet olmak üzere toplam 1200 adet kozalak örneğinden tohum temin edilmiştir. Her bir kozalaktan elde edilen tohumların her birinin; tohum çapı, tohum boyu, tohum sayısı, tohum ağırlığı, kanat boyu, kanat çapı ve kanat rengi gibi tohum ve kanata ilişkin morfolojik özellikleri belirlenmiştir. Yapılan ölçüm ve değerlendirmeler sonucunda; Ilgaz tohum meşceresine ve Mihalıçcık klonal tohum bahçesine ait tohumların ortalama değerleri sırasıyla; Ths: 30,18 adet ve 27,96 adet, Thç: 2,83 mm ve 2,73 mm, Thb: 5,13 mm ve 4,79 mm, Thag: 0,310 gr ve 0,180 gr, BrThag: 0,01 gr ve 0,006 gr, Knç: 5,82 mm ve 5,30 mm, Knb: 18,56 ve 16,6 mm olarak bulunmuştur. Sonuç olarak; Ilgaz tohum meşceresinden alınan örneklerin Mihalıçcık klonal tohum bahçesinden alınan örneklere göre, tüm özellikler bakımından daha yüksek değerler tespit edilmiştir. Sözkonusu klonal tohum bahçesinin, orman tesisi/ağaçlandırma/restorasyon gibi silvikültürel uygulamalarda tohum kaynağı olarak kullanılmasının isabetli olmayacağı anlaşılmaktadır.