Farklı Dozlardaki Bisfenol A Ve Nonilfenol’e Maruz Kalan Sıçanların Karaciğer Dokularında Ferroptozisin Rolünün Araştırılması

Abstract

Sanayileşme ve modern teknolojinin ilerlemesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de çevresel toksik maddelerin üretilmesi ve bunların doğada birikmesidir. Ekolojik dengenin yanı sıra bitki, hayvan ve insan sağlığı için rsik oluşturan zararlı ürünler her geçen gün yaşamımızı daha da kuşatmaktadır. Çevreye insanlar tarafından bırakılan pek çok kimyasallar; biyokimyasal ve fizyolojik fonksiyonları bozarak insan ve hayvan üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. İnsanlar ve hayvanlar endokrin bozucu kimyasallar olarak adlandırılan BPA ve NP’nin küresel konsantrasyonlarındaki artışı nedeniyle maruz kalmaktadırlar. Endokrin bozucu maddeler olumsuz etkilerini hormon reseptörleri ile agonistik/antagonistik etkileşimler yoluyla veya endojen hormonların normal sentezine, taşınmasına, metabolizmasına ve salgılanmasına müdahale ederek gösterir. Bu kimyasallar, canlılarda kalıtsal bazı değişikliklere ve hücresel hasara sebep olmaktadır. Bu kimyasal maddeler fenolik bileşikler olarak bilinen bu kimyasal maddelerin en yaygın kullanılanı BPA ve NP’dir. Bu bileşiklerin birçok doku için toksik oldukları yapılan çalışmalarla bildirilmiştir. Karaciğer dokusu için hepatotoksik oldukarı bilinen bu bileşiklerin hala altta yatan mekanizmanın tam olarak açıklanılamadığı ifade edilmektedir. Ferroptoz sayısız çalışmanın odak noktası olmasına rağmen, mekanizmalarının, tetikleyicilerinin ve rollerinin birçok yönü hala anlaşılmamıştır. Hücre ölüm yollarını anlamak ve bu yolaklar üzerinden hastalıkları tedavi etmek için yapılan deneylerde, hastalıkların patolojisinde ferroptozun önemli bir rolünü destekleyen kesin kanıtlardan yoksun olunduğu bildirilmiştir. Ferroptozisin ana düzenleyicilerin karaciğer dokusunda oluşan toksikasyonlarda meydana gelen patolojik durumlardaki rolü tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle ferrroptozun oluşan toksikasyonda dokuda hangi koşullarında meydana geldiği bu araştırma alanındaki en büyük cevapsız soru olarak kalmaktadır. Sonuç olarak, düzenlenmiş hücre ölümünü düzenleyen moleküler olayların daha iyi anlaşılması, bu mekanizmaların bu toksikasyonların patogenezisindeki rolünün açıklanması son derece faydalı olacaktır. Bu beklenti doğrultusunda, çalışmamız kontrol grubu ve 6 adet deney grubu olmak üzere 7 gruptan oluşmaktadır, her bir deney grubunda 6 adet Wistar albino cinsi erkek sıçan olmak üzere toplamda 42 adet sıçan kullanılacaktır. Çalışmada BPA ve NP hem düşük doz (25 mg/kg) hemde yüksek doz (100 mg/kg) uygulanacak olmasının yanında her iki dozda her iki kimyasal karıştırarakta uygulancaktır. Alınacak karaciğer dokularında ferroptozun ana düzenleyicileri hem immunohistokimyasal hem de western blot tekniği ile araştırılacaktır.