Kastamonu İlindeki Tarım Topraklarında Ve Çiftlik Hayvanlarında Mikro/Nanoplastik Kontaminasyonu Araştırması

Abstract

Günümüzde plastikler, modern çağın en çok kullanılan ve çok yönlü malzemeleri olarak kabul edilmektedir. Dünya nüfusundaki artışa paralel olarak, plastik malzemelere yönelik artan talebi karşılamak için plastik üretiminde küresel olarak aşırı bir üretim artışı söz konusudur. 2019 verilerine göre plastik üretim miktarı yıllık 350 milyon tona çıkmıştır. Üretilen plastiklerin tamamının yaklaşık olarak %33’ ü tekrar kullanılamayacak şekilde tasarlanmıştır ve buna bağlı olarak üretimi takip eden bir yıllık süreç içerisinde çöp niteliği kazanır. Günümüze kadar üretilen plastiklerin yaklaşık olarak %10’luk kısmının okyanusları kontamine ettiği tespit edilmiştir. Plastik atıkların insan kaynaklı olduğu düşünüldüğünde karasal alanlardaki plastik kontaminasyonunun daha yoğun olduğu ortaya çıkmaktadır. Plastik üretiminde yaygın olarak kullanılan polietilen teraftalat, polipropilen, polietilen, polisterin, polivinil klorid gibi polimerler çevre kontaminasyonunda da en yaygın karşılaşılan polimerlerdir. Plastiklerde doğal yollarla meydana gelen aşınmalar sonucunda 5 mm’^den küçük olan plastikler mikroplastik olarak anılmaktadır. Bununla birlikte, mikrometre boyutlarında olan ve nanoplastik parçalar olarak adlandırılan plastiklerle karşılaşmak mümkündür. Toprağı kontamine eden mikro/nanoplastiklerin bitkiler tarafından alındığı tespit edilmiştir. Hayvancılık alanında, çiftlik hayvanlarının beslenmesinde yaygın olarak kullanılan çayır/mera ve tarla bitkileri, bu polimerle kontamine olma riski altındadır. Bitkilerin gövdelerinde bulunan polimerler, hayvanlar tarafından alındığı zaman, sindirim kanalından pinositoz yoluyla emilerek dolaşıma katılmakta ve vücudun birçok noktasına ulaşabilmektedir. Et, süt gibi insan gıdası olarak tüketilebilen hayvancılık ürünleri bu yolla mikroplastiklerle kontamine olma riski taşımakta ve buna bağlı olarak da insan sağlığı mikroplastikler yönünden risk altında kalmaktadır. Yapılacak bu çalışmada, Kastamonu ilinde mera/çayır, tarım arazisi ve hayvancılık potansiyeline göre belirlenen Kastamonu il merkezinde bulunan tarımsal arazi topraklarında ve bu topraklardan yetiştirilen yem bitkilerinde, bu yemlerle beslenen sığırların toplam rasyon karışımlarında (TMR), hayvan dışkılarında ve sağımı gerçekleşen hayvanların süt tanklarından alınan sütlerinden mikro/nanoplastik kontaminasyon risk incelemesinin yapılması hedeflenmektedir.