Türkiye’deki Başlıca Çam Türlerinde Kapalılığı Oluşturacak Minimum Sıklık Derecelerinin Belirlenmesi

Abstract

Kızılçam (Pinus brutia Ten.), karaçam (Pinus nigra Arnold) ve sarıçam (Pinus sylvestris L.) Türkiye ormancılığının ekonomik açıdan en değerli üç çam ağacı türleridir. Işık ihtiyacı fazla olan bu türler genellikle traşlama ve siperaltı gibi düşük sıklık dereceleri içeren gençleştirme metotları kullanılarak gençleştirilir ve yetiştirilir. Bu metotlarda amaçlanan sıklık dereceleri genellikle hektardaki göğüs yüzeyi alanı (m2 ha-1) ya da hektardaki ağaç sayısıyla ifade edilmektedir. Fakat aynı göğüs yüzeyi alanına ya da hektarda aynı ağaç sayısına sahip olan meşcereler, meşcerenin ortalama ağaç çapına bağlı olarak farklı miktarda yetişme-alanı-boşluğuna (yani sıklığa) sahip olabilirler. Örneğin, aynı göğüs yüzeyi alanına sahip iki meşcereden ortalama ağaç çapı daha büyük olan meşcere daha geniş bir yetişme-alanı-boşluğuna sahipken, hektarda aynı ağaç sayısına sahip olan iki meşcereden ortalama ağaç çapı daha küçük olan meşcere daha geniş bir yetişme-alanı-boşluğuna sahiptir. Yine aynı şekilde, hektardaki göğüs yüzeyi alanına, ağaç sayısına, ortalama ağaç çapına ve tepe tacı genişliğine bağlı olarak siper altındaki ışık miktarı da farklılık gösterebilir. Bu sebeple, özellikle kızılçam, karaçam ve sarıçam gibi düşük sıklıkta idare edilen türlerin gençleştirilmesi ve yetiştirilmesinde, önceden belirlenmiş hektardaki ağaç sayısı veya göğüs yüzeyi alanından ziyade meşcerenin kapalılığının oluştuğu sıklık derecesinin belirlenmesi daha önem kazanır. Bu sıklık derecesi kullanılarak, yeni gelecek gençlik için meşcerede yeterli ışık olup olmadığı belirlenebilir. Ayrıca yapılan çalışmalarda yetişme ortamının verimliliğinin, kapalılığının oluştuğu sıklık derecesinin belirlenmesinde kullanılan ağaç çapı-tepe tacı ilişkisine etki etmediği belirlenmiştir, fakat bakının bu ilişkiye etki edip etmediği hakkında yeterli çalışma bulunmamaktadır. Dolayısıyla, bu çalışmada kapalılığının oluştuğu sıklığın belirlenmesine ek olarak, bakının bunda etkili olup olmadığı da araştırılacaktır.