Tr82 Bölgesi Arıcılık İşletmelerinin Ekonomik Ve Teknik Analizi

Abstract

Türkiye’nin doğal koşulları, coğrafi konumu, uygun iklim şartları ve zengin bitki örtüsü her türlü arıcılık faaliyetine elverişlidir. Anadolu’nun kendine özgü topografik yapısı, çiçeklenmenin farklı bölgelerde yılın hemen her mevsiminde gerçekleşmesi, Türkiye'yi arıcılık için uygun bir ekolojiye sahip kılmaktadır. Arıcılık, bitkisel rezervleri, arıları ve emeği bir araya getirerek, bal, propolis, polen, balmumu, arı sütü ve arı zehiri gibi ürünlerin yanı sıra ana arı, oğul arı gibi canlı materyal üretme faaliyeti olan bir hayvancılık faaliyetidir. Arıcılık, birçok işletme için birincil gelir kaynağı olan bir hayvancılık faaliyeti olduğu gibi diğer tarımsal uğraşıların yanı sıra ek gelir kaynağı olarak da yapılmaktadır. Sermaye ihtiyacının az olması ile birlikte arazi, tesis, alet-ekipman ve fazla işgücü gerektirmemesi arıcılığın avantajları arasında sayılmaktadır. Ayrıca arı yetiştiriciliğinde sermaye başta olmak üzere gerekli bütün alet-ekipman ve canlı materyalin Türkiye içerisinden sağlanması da diğer bir avantajdır. Türkiye arıcılık sektörünün verim düşüklüğü, üreticiler açısından ürün pazarlama sorunu, arı hastalıkları, nitelikli ürün elde edememe ve ihracat kapasitesini geliştirmede yaşanan problemler gibi birçok sektörel sorunu da bulunmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2018 yılı “Hayvancılık İstatistikleri” rakamlarına göre Batı Karadeniz Bölgesi’nde arıcılık yapan işletme sayısı 11.326 adet, toplam kovan sayısı 452.840 adet olup gerçekleştirilen toplam bal üretimi 3.436 tondur. Anket çalışması yapılması planlanan TR82 Bölgesindeki Kastamonu, Çankırı ve Sinop illeri arıcılık işletme sayısı 4002 adet, toplam kovan sayısı 160.986 adet olup bu üç ilde gerçekleştirilen bal üretimi 795,2 tondur. TR82 Bölgesindeki Kastamonu, Çankırı ve Sinop illeri toplamda Batı Karadeniz Bölgesindeki arıcılık işletmelerinin %35,34’ünü, kovan varlığının ise %23,14’ünü bünyesinde bulundurmakta, bölge bal üretiminin %35,55’i Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinde gerçekleştirilmektedir. Arıcılık sektöründe “arılı kovan desteği” kaleminden faydalanmak isteyen üreticilerin 30 ve üzeri kovana sahip olmaları gerekmektedir. Gerek bu nedenle gerekse de üretim kayıtlarına sağlıklı bir biçimde ulaşma ve güvenilir veri temini açısından örnekleme, Tarım ve Orman Bakanlığı Arıcılık Kayıt Sistemi (AKS)’ne kayıtlı arıcılık işletmelerinden, 30 ve üzeri kovana sahip işletmeler dahil edilmiştir. Örneklem hesaplanmasında “Tabakalı Tesadüfi Örnekleme” yöntemlerinden “Neyman Yöntemi” kullanılmıştır. Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinden seçilecek olan arıcılık işletmeleri kovan sayılarına göre 30-74 kovana sahip işletmeler (küçük ölçekli), 75-149 kovana sahip işletmeler (orta ölçekli) ile 150 ve üzeri kovana sahip işletmeler (büyük ölçekli) olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Örneklem büyüklüğü toplam 65 işletme olarak hesaplanmıştır. Arıcılık işletmelerinde sırasıyla ölçekler ve iller itibariyle birim üretim maliyetleri ile birim bal satış fiyatları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığının test edilmesinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Arıcılık işletmelerinde bal üretiminde girdi-çıktı ilişkilerinin değerlendirilebilmesi amacıyla 2019 yılı üretim dönemine ait veriler kullanılarak, veri karakterine uygun olarak belirlenecek olan bağılı değişken ve bağımsız değişkenler için çoklu regresyon analizi gerçekleştirilecektir. Bu projede belirlenen örneklem dahilinde en az 65 arıcılık işletmesi ile yüz yüze anket çalışması uygulanarak arıcılık işletmelerinin ekonomik ve teknik analizinin yapılması, arıcılık sektöründe güncel durum ve mevcut sorunların saptanması amaçlanmaktadır. Elde edilecek bulgular ile arıcılık sektörüne yönelik desteklemelerin işletmelere etkisinin belirlenmesi ve gelecekte arıcılık sektörüne yönelik uygulanacak politikalara yol gösterici bir çalışma olması hedeflenmektedir.