Doğu Kayını (Fagus Orientalis L.) Ormanlarında Kenar Etkisinin Gençlik Oluşumu Üzerine Etkileri

Abstract

Meşcere yapısı ile siper altı çevresel koşullar arasındaki ilişkinin bilinmesi, arzu edilen gençlik oluşumunu elde edecek silvikültürel müdahalelerin tespitinde yardımcı olacaktır. Bazı silvikültürel müdahaleler sonucunda (örneğin traşlama ve boşaltma kesimi), bitişik meşcereler ile belirgin kenarlar oluşturulur ve bu kenarların her iki tarafında da çevresel koşullarda değişimler meydana gelir. Örneğin, boşaltma kesimi yapılan bir meşcere ile müdahale yapılmayan komşu meşcereler arasında belirgin kenarlar oluşur. Bu silvikültürel müdahaleler sonucunda oluşan kenarların bitişik meşcereye olan etkisine kenar etkisi adı verilir. Gençleştirme alanlarında veya orman içi açıklıklarda, bitişik meşcereye yakın olan kısımlardaki fidanların büyümesi özellikle azalan ışık miktarı sebebiyle yavaşlamakta, kenara yakın yerlerdeki mikro-iklim koşulları değişmektedir. Diğer taraftan, meşcere kenarından meşcere içine doğru ilerledikçe de, ışık miktarı genellikle azalmakta, fidanların büyümesi ve sıklığı da dolayısıyla azalmaktadır. Meşcere kenarlarının meşcere içine doğru olan etkisi üzerine yapılan çalışmalar genel olarak yeterli değildir. Doğu kayını (Fagus orientalis L.) ülkemizin en fazla yayılış yapan yapraklı türü olup, ekonomik bakımdan değerli meşcereler kurmaktadır. Meşcere kenar etkisinin doğu kayını meşcerelerindeki orman-içi gençliğin büyümesine olan etkisi üzerine detaylı bir araştırma yapılmamıştır. Bu sebeple, meşcere kenarlarının doğu kayını meşcerelerindeki gençliğin siper altındaki gelişmesine ve büyümesine olan etkisini belirlemek, kayın gençleştirme çalışmalarının başarısını artıracaktır. Meşcere kenar etkisinin orman içine doğru ne kadar mesafede etkili olduğu belirlemek de gençleştirme çalışmalarının başarısını için önem arz edecektir.