Peyzaj Çalışmalarında Kullanılabilecek Bazı İç Mekan Bitkilerinde Ağır Metal Birikiminin Trafik Yoğunluğuna Bağlı Değişimi

Abstract

Artan nüfus ve sanayileşme, hava kirliliğini de beraberinde getirmiş, hava kirliliği bazı şehirlerde insan sağlığını tehdit edecek düzeyde artmış ve günümüzün en önemli gündem konularından birisi haline gelmiştir. Kent içerisinde egzoz gazları, araba tekerleri, araçlar ve araç aşınmalarından kaynaklanan pek çok kirletici madde ortaya çıkmaktadır. Bunlar arasında özellikle ağır metaller büyük öneme sahiptir. Zira ağır metaller doğada bozulmaz ve yok olmazlar. Ayrıca biyobirikme eğilimindedir. Bundan dolayı ağır metal konsantrasyonunun belirlenmesi ve ağır metalleri en iyi adsorbe eden bitkilerin belirlenmesi, ağır metal kirliliğinin engellenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Bitkilerdeki ağır metal konsantrasyonlarının belirlenmesi hem bitkilerin ağır metalleri havadan uzaklaştırma ve dolayısıyla hava kalitesini artırma aracı olarak kullanılabilme olanaklarının belirlenmesi, hem de hava kalitesinin izlenmesi açısından önem taşımaktadır. Bundan dolayı bu güne kadar bitkilerde ağır metal birikimleri üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Ancak yapılan çalışmalar daha ziyade bitkilerin biyomonitör olarak kullanım olanaklarının belirlenmesine yöneliktir.

Bu çalışmada ülkemizde iç mekan bitkisi olarak sıklıkla kullanılan bazı bitkilerin ağır metal biriktirme potansiyellerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. İç mekan bitkileri genellikle tropikal kökenli bitkiler olup, hızlı büyümekte ve doğal olarak yetiştikleri alanlarda kış şartları oluşmadığından sürekli olarak büyümeye devam etmektedirler. Ancak, bu bitkiler ülkemizde kış şartlarına dayanamadıklarından genellikle iç mekanda yetiştirilmektedirler. Oysa, bu bitkiler genellikle sığ kök sistemine sahip olduklarından dolayı taşınmaları kolay, hızlı büyümelerinden dolayı da yetiştirilmeleri ucuz ve kolaydır. Bu bitkilerin daha yavaş büyüyen türlere göre ağır metal biriktirmede daha etkili oldukları düşünülmektedir. Bu çalışmada, ülkemizde iç mekan bitkisi olarak kullanılan bazı bitkilerin dış ortamda trafiğin yoğun olduğu alanlarda peyzaj çalışmalarında kullanılmaları durumunda hangi ağır metali ne derecede biriktirdikleri belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışma başarılı olduğu takdirde, saksı içerisinde yetiştirilebilen bu türlerin vejetasyon mevsimi dışında kullanılacakları alanlara yerleştirilip, vejetasyon mevsimi dışında kapalı alanlara alınmak suretiyle iklim şartlarının uygun olmadığı alanlarda da kullanılması ve böylece ağır metal absorbsiyonunda etkin olarak kullanılabilme olanakları belirlenmiş olacaktır.