Karaçam Ormanlarında Siper Altı Ardıçların Karaçam Fidanlarının Kimyasal Bileşen Ve Besin Elementlerine Etkisi

Abstract

Silvikültürel müdahaleler sonucunda meşcere kapalılığında oluşan değişim, farklı ekolojik koşulların meydana gelmesine imkan sağlamaktadır. Nitekim meşcere siperi altında yetişen fidanların büyümesine etki eden çevresel faktörler (ışık, nem vs.) ile meşcere tepe-çatısı yapısı arasındaki kuvvetli ilişki, ormanların gelişiminin yanında, türlerin karşılıklı rekabetini de etkilemektedir. Meşcere yapısı sebebiyle oluşan mikro-klimatik durumlar sadece ana tür gençliklerini değil, meşcere içerisindeki istenmeyen türlerin bireylerini ve diğer diri örtü elamanlarının varlığını da etkilemektedir. Orman ekosistemlerinde, arzu edilen türlerin fidanlarının sahaya gelmesi, hayatta kalması ve gelişmesi, bu fidanlarla rekabet halindeki diri örtü elemanları ve fidanlar arasındaki biyotik etkileşimlerden etkilenmektedirler. Karaçam (Pinus nigra Arnold) Türkiye ormancılığının ekonomik açıdan en değerli ağaç türlerinden birsidir. Ekonomik ve ekolojik değeri yüksek olan doğal ağaç türlerimizin başarılı bir şekilde gençleştirilmesi ülkemiz ormanlarının geleceği için önemlidir. Işık ihtiyacı nispeten fazla olan bu tür genellikle siperaltı gibi düşük sıklık dereceleri içeren gençleştirme metotları kullanılarak gençleştirilir ve yetiştirilir. Fakat meşcerede sıklığın azaltılması ve kapalılığın kırılması ile birlikte meşcere içerisine daha fazla ışık gireceğinden, meşcere içindeki mikro-klimatik durumlar diğer istenmeyen türler için de uygun hale gelir. Ülkemiz Ardıç (Juniperus L.) taksonları bakımından da zengindir. Ardıç türleri karasal iklimin bir ağacı olarak kabul edilir ve ülkemizin hemen hemen her bölgesinde yayılış göstermektedir. Ülkemizde ardıç türleri genellikle çalı ya da küçük ağaç halindedir ve meşceri siperi altında diri örtü elemanı olarak da yayılış gösterir. Bu özellikleri sayesinde ardıçlar karaçam ormanlarında da meşcere alt tabakasında yer alabilmekte ve ana türlerin gençlikleri ile rekabet ederek onların büyüme ve hayatta kalma oranları üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilmektedir. Meşcere içerisinde yayılış gösteren bazı diri örtü elemanları, negatif etkileri yanında pozitif katkılarda sağlayabilir. Bu etkilerin yönü, türlere ve yetişme ortamı koşullarına göre değişebilmektedir. Fidanların siper altı vejetasyon ile rekabetine ilişkin daha önce yapılmış çalışmalarda, çoğunlukla diri örtü vejetasyonunun fidanların hayatta kalması ve büyümesine olan etkileri araştırılmıştır. Fakat, diri örtü vejetasyonuyla olan rekabetin fidanların fotosentez ve bitki besin elementi metabolizmasına bağlı fizyolojik özellikleri nasıl etkilediği hala büyük ölçüde net değildir. Bildiğimiz kadarıyla, siper altında bulunan ardıç türlerinin karaçam gençlikleriyle rekabeti konusunda da bilimsel çalışmalar yeterli değildir. Bu çalışmada bir Karaçam meşceresinde, siper altında bulunan ardıçların karaçam fidanlarının farklı organlarındaki (kök, gövde ve ibre) kimyasal bileşenleri ve bitki besin maddelerindeki değişimleri ne şekilde etki edeceği araştırılacaktır. Çalışmada ayrıca, karaçam ibrelerinde ardıçlarla rekabet durumuna bağlı olarak organik karbon ve azot içerikleri miktarındaki değişimlerde gözlemlenecektir.