Haşhaş (Papaver Somniferum L.) Bitkisinde Noskapin Üretim Mekanizmasının Transkriptom Düzeyinde İncelenmesi

Abstract

Afyon (Opium), haşhaş bitkisinin kapsüllerinden elde edilmekte ve içerisinde fazla miktarda alkoloit bulundurmaktadır. İlk olarak afyondan morfin izole edilmiş olup daha sonra kodein, tebain, noskapin ve papaverin gibi alkaloitlerin de izolasyonu yapılmıştır. Noskapin afyon içerisinde yaklaşık % 0.8 civarında bulunmaktadır. Noskapin, antitussif (öksürük kesici), antitübülin (apoptozis ajanı) ve antikanser özelliklerinden dolayı sıkça kullanılmaktadır.

Noskapinin biyosentetik üretim mekanizması karmaşık bir dizi oksidasyon redüksiyon reaksiyonları sonuçunda meydana gelmektedir ve bu karmaşık yapısından dolayı tam olarak anlaşılmamıştır. Biyosentetik üretim mekanizmasında bazı enzimlerin bu reaksiyonları katalizlendiği bilinsede, reaksiyonların çoğunu katalizleyen enzimler ve dolayısyla bu enzimleri kodlayan genler halen bilinmemektedir. Bu projede yüksek noskapin üretimine sahip olan haşhaş bitkisi kullanılarak kapsül dokusuna ikincil metabolit üretimini tetiklemek amacıyla Metil Jasmonate (MJ) muamelesi yapılacaktır. Böylelikle noskapin üretimi indüklenmiş haşhaş bitkisinde kontrol grubuna göre bütün transkriptom taranmak suretiyle gen ifadesindeki farklılık durumlarının çıkarılması ve dolayısıyla noskapin üretim mekanizmasında rol alan genlerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Bitkide farklılaşan gen ürünleri, Illumina Solexa® RNA dizileme (Hightroughput RNA Sequencing) tekniği ile belirlenecektir. Çalışma kapsamında, belirlenen genlerin noskapin üretim mekanizmasındaki rollerinin anlaşılmasının sağlanması için öncü bilgiler elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Noskapin üretim mekanızması, Illumina Solexa Derinlemesine Dizileme, Haşhaş (Papaver somniferum), Transkriptom Profillemesi