Doç. Dr. Ilgaz,AKATA, Arş. Gör. Başar,KARACAAltuner, Ergin Murat2024-01-282024-01-28https://hdl.handle.net/20.500.12597/18343Biyofilmlerin bakteriyal yaşamın baskın formu olduğu ve klinik gözlemleri yansıtacak şekilde bilinen bakteriyal enfeksiyonların yaklaşık %80’i ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Biyofilmler içerisindeki bakteriler, çevresel streslere, antibiyotiklere, dezenfektanlara ve konakçı immün sistemine karşı iyi bir şekilde korunmaktadır ve bu bakterilerin eradike edilmesi son derece güçtür. Biyofilmlerin neden olduğu yaygın sorunlardan ötürü, alternatif antibiyofilm stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Birçok bakteride olduğu üzere Salmonella suşları da yüzey ilişkili ve biyofilm adı verilen bu kompleks komüniteleri oluşturabilmektedir. Salmonella biyofilmleri, Salmonella’nın klinik ve gıda işleme çevreleri gibi konakçı ve konakçı dışı çevrelerde direncine ve hayatta kalmasına katkı sağlar. Salmonella biyofilmleri planktonik formdaki karşılıklarına kıyasla antibiyotiklere karşı artan bir dirençlilik gösterirler. Tifoid olmayan Salmonella enterica dünya genelinde gıda kaynaklı hastalıkların nedensel bir etkenidir. Salmonella Enteritidis, Infantis, Typhimurium serovarları insanlardan ve kanatlılardan en çok izole edilen on serovardan üç tanesidir. Özellikle bu serovarların doğal tipleri gıda ve klinik çevrelerde biyofilm üretbilmektedir. Biyofilmler antibiyotikler gibi birçok antimikrobiyal direnç göstermektedir ve bu durum biyofilmler ile mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Mantarlar, fizyolojik açıdan yararlı bileşenleri ihtiva edebilen fonksiyonel besinlerdir. Antibakteriyal, antiparazitik, antifungal, detoksifikasyon, hepaprotektif ve antidiyabetik gibi fonksiyonları tıbbi mantarlar içerebilmektedir. Söz konusu fonksiyonlardan farklı olarak mantarları muhtemel antibiofilm etkinlikleri biyofilmlere karşı önemli bir potansiyel içerebilir. Buna ilave olarak dünya genelinde enfeksiyon hastalıklarının daha sık görülmesi önemli bir sorundur ve bu hastalıklar ile birlikte gelişen bir diğer sorun olan antibiyotik dirençliliğine bağlı olarak tıbbi mantarlar gibi doğal kaynaklardan elde edilebilecek doğal bileşenlerin alternatif değerlendirilmesi yapılmalıdır. Proje dahilinde, çoklu ilaç dirençli Salmonella suşlarına karşı tıbbi ve yenilebilen altı mantar türünün antimikrobiyal ve antibiyofilm etkinlikleri taranacaktır. Salmonella ve Salmonella biyofilmlerine karşı doğal mantar ekstraktları ve antibiyotik kombinasyonları değerlendirilecektir. Bu yaklaşımın ana odakları, sinerjetik terapötik etkileri saptamak, toksisiteyi azaltmak ve antibiyotik direncin gelişimini ertelemek ya da minimize etmektir. Tıbbi mantarların antimikrobiyal etkinliklerinin değerlendirilmesine yönelik yürütülen çalışmalarda çoğunlukla kalitatif deney tasarımlarına yoğunlaşılmaktadır. Bu duruma alternatif olarak projemiz dahilinde tıbbi mantarların ve antibiyotiklerin kombine sinerjetik etkileşimleri, istatistiki ve matematiksel modellere dayandırılarak belirlenecektir. Bu kantitatif yaklaşım, enfeksiyon hastalıkları ve biyofilmlerle mücadelede alternatif stratejilerin geliştirilmesinde önemli bir potansiyele sahiptir.