Prof. Dr. Hülya ÖZLER Doç. Dr. Barış BANİ Doç. Dr. İdris YAZGAN Doç. Dr. Mahmut GÜR Doç. Dr. Ömür GENÇAY ÇELEMLİ, Dr. Öğr. Üyesi Kerim GÜNEY, Dr. Öğr. Üyesi Şenol ALAN Oktay BIYIKLIOĞLU Serhat KARABICAK Şeymanur AKTAŞÇeter, Talip2024-01-282024-01-28https://hdl.handle.net/20.500.12597/18983Bal, insanlık için binlerce yıldır kullanılan önemli bir gıda maddesidir. Enerji verici bir gıda olmasının yanında birçok yemek tarifinde kullanılan en eski tatlandırıcılardan biri olarak da kabul edilmektedir. Oldukça zor elde edilebilen bir ürün olmasına rağmen tarih öncesi çağlardan beri yaşamın birçok alanında kullanılabilen bir madde olmuştur. Bal sadece bir gıda maddesi değil bazen tanrılara sunulan bir sunak bazen de bir vergi toplama aracı olarak dahi kullanılmıştır. Arıcılığın toplayıcı bir faaliyet olmaktan çıkarak yapay kovanlarda yapılması ile balın yanında bal mumu ve propolis gibi diğer arı ürünleri de insan hayatına girmiş bal gibi birçok alanda etkili olmuşlardır. Bazı ağaç ve otlar tarafından salgılanan reçinelerin arılar tarafından toplanarak özel olarak işlendiği propolis, hem kovanı fiziki çevreden ayıran bir yapı malzemesi hem de zararlı organizmaların içeri girmesini engelleyen biyolojik bir bariyer olarak göze çarpmaktadır. Farmakolojik olarak birçok etkisi ortaya konmuş bu arı ürünlerin kullanımı, tarih boyunca artarak günümüze gelmiş ve dünyada oldukça yüksek ekonomik değeri olan bir faaliyet haline gelmiştir. 2019 yılında 1,9 milyon ton bal üretilmiş 698 bin ton bal ise ihraç edilmiştir. Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci üreticisi olan Türkiye, Üretimdeki bu başarısını ne yazık ki dünya ticaretinde yansıtamamış ve dünya ihracatında 22.sırada yer almıştır. Ayrıca kovan başına bal üretiminde dünya ortalaması 20,7 kg olurken Türkiye 14,0 kg’da kalmıştır. Yapılacak bu çalışma ile Türkiye’nin Batı Karadeniz bölgesindeki bal ve propolislerin Fiziko-kimyasal ve Palinolojik özellikleri belirlenerek bu bölgede üretilen bal ve propolislerin kalite özellikleri ortaya konacaktır. Balların sahip olduğu polen çeşitliği ve miktarının tespiti ile palinolojik özellikleri, renk, elektriksel iletkenlik, polarize ışığı çevirme dereceleri, asitlik ve nem içeriği analizleri ile fiziksel özellikleri ve fenolik değerlerinin, karbonhidrat, HMF, enzim ve protein değerlerinin belirlenmesi ile ise kimyasal özellikleri ortaya konacaktır. Ayrıca antimikrobiyal ve antioksidan özelliklerinin incelenerek balların biyolojik aktiviteleri de tespit edilecektir. Propolislerin de sahip oldukları palinojik içeriği ve fenolik özellikleri tespit edilecek ayrıca antioksidan ve antimikrobiyal aktiviteleri ölçülecektir. Böylece tüm Batı Karadeniz bölgesine kapsayan bu çalışma ile bölge bal ve propolislerin daha tanınır ve daha yüksek ekonomik değere sahip hale geleceği düşünülmektedir. Ayrıca Meteorolojik Parametrelerin balların kalitesi ve rekoltesine olan etkileri belirlenerek üretilecek olan bal miktar ve kalitesinin tahmininde etkili modellerin gelişimine katkı sağlanacaktır. Bunların yanı sıra bal numunesi alınan arılıkların çevresinde 5 km çaptaki alanda yapılacak arazi çalışmaları ile bitki örnekleri alınarak teşhis edilecek böylece arılıkların bulunduğu alanun florası ve bitki çeşitliliği saptanacaktır. Bu veriler uzaktan algılama verileri ile eşleştirilerek yüksek kalitede ve rekoltede bal üretimi yapılan alanlar saptanacaktır. Uzaktan algılama haritaları üzerine bu veriler işlenerek tüm bölgede benzer özellikte olan alanlar belirlenerek arıcı birlikleri ile paylaşılacak böylece bölge arıcılarının yüksek kalite ve verimde bal üretkelerine katkı sağlanacaktır. Elde edilen veriler; Pearson’ve Spearman’s linear rank korelasyon analizi, Binary Lojistik Regresyon Analizi, Temel bileşen analizi (Principal component analysis, PCA) ve hiyerarşik küme analizleri ile istatiksel olarak analiz edilecektir.