Dr. Öğretim Üyesi,Ümmü KARAGÖZ İŞLEYEN, Arş. Gör. Mustafa ÖNCEL, Arş. Gör. Osman Emre ÖZKAN, Arş. Gör. Hakan AYDOĞANKAYMAKCI, Alperen2024-01-282024-01-28https://hdl.handle.net/20.500.12597/18584Konut üretiminde kullanılan ahşap yapı sistemleri, karkas, kütük ve panel sistemler olmak üzere üç ana grupta toplanmaktadır. Ahşap panel sistemlerde son zamanlarda kullanılan bir ürün ise çapraz laminasyonlu paneller (CLT)’dir. CLT paneller genellikle 3, 5, 7 tabakadan oluşan ancak, istenildiğinde daha çok tabakalı olarak da üretim yapılabilen, ardışık tabakaların lif yönleri genellikle diğer tabakalar ile 90° açı yapacak şekilde tabakaların birbiri üzerine yapıştırılması sonucu elde edilen panellerdir. Bu ürün ilk olarak 1990’ların başlarında Avusturya ve Almanya’da görülmeye başlanmış, daha sonra kullanımı giderek artan bir ürün haline gelmiştir. CLT paneller kullanılarak ahşap yapı üretimi sayesinde, üretilen duvar, tavan, çatı gibi yapı elemanları kolaylıkla taşınabilir, bina inşası çok kısa sürelerde ve kolaylıkla tamamlanabilir, yapılara yüksek ısı yalıtımı, iyi ses yalıtımı ve yangına karşı dayanıklılık özellikleri kazandırılabilir ve üretimde harcanan enerji, doğaya salınan zararlı karbon emisyonları gibi unsurlarda azalma sağlanabilir. Binalarda kullanılacak CLT panellerde oluşabilecek önemli sorunlardan biri bu panellerin rutubete maruz kalması durumunda bina dayanıklılığının azalması olarak görülmektedir. Elbette, bu durumun uygun tasarımlarla ortadan kaldırılabileceği yada zararlı etkisinin hafifletilebileceği bilinmektedir. Binadan rutubeti uzak tutmak için bina yapımı esnasında genel bazı bina muhafazaları ile yarı geçirgen film kaplamaları uygulanmaktadır. Yakın gelecekte ise oduna yapılan ısıl işlem uygulamaları sayesinde odundaki rutubet zararlarını önleme konusunda yararlı olabilecek çalışmaların yoğunluk kazanması beklenmektedir. Isıl işlem uygulamasının ahşaba mantar ve böceklere karşı biyolojik dayanıklılık, düşük denge rutubeti, artan boyutsal stabilite, artan ısı yalıtımı, hava şartlarına dayanıklılıkta artış ve kullanım süresinde uzama gibi ekstra özellikler sağladığı tespit edilmiştir. ANSI/APA PRG 320’de CLT panel üretiminde kullanılabilecek ağaç türlerinin minimum 0,35 g/cm3 yoğunlukta olması istenilmektedir. Halbuki, ekonomik değeri az olmasına rağmen düşük ağırlığı sayesinde deprem karşısında daha avantajlı durumda olan kavak gibi ağaç türlerinin CLT panel üretiminde değerlendirilmesi imkanı incelenmelidir. Dolayısıyla, düşük yoğunluklu ahşap malzemeler kullanılarak üretilecek CLT panellerin bazı fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Böylece, olumlu sonuçlar elde edilmesi durumunda düşük yoğunluktaki ağaç türlerinin kullanımı sağlanmış ve ekonomik olarak daha ucuz panellerin üretimi gerçekleştirilmiş olunacaktır. Bu projenin amacı, ısıl işlem uygulanmış ağaç türlerinden üretilen çapraz laminasyonlu panellerin bazı fiziksel ve mekanik özelliklerini belirlemektir. Çünkü, dünyadaki nüfus artışı ve gelişen sanayi odun hammaddesine olan talebi arttırmaktadır. Odun arz-talep dengesinin karşılanması için hızlı büyüyen ağaç türleri ile kurulan orman sahaları da hızla artmaktadır. Bunun sonucunda yoğunluğu düşük potansiyel ağaç türlerine değişik kullanım alanları kazandırılması gerekmektedir. Bu alanlardan bir tanesi de CLT panel üretiminde orta tabakada kullanım özelliklerinin ortaya konulmasıdır. Ayrıca, CLT yapılarda dış ortam ve iç ortam neminin neden olabileceği olumsuzlukların giderilmesi konusunda uygulanabilir alternatif çözümlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çözüm yollarından biri olarak ahşaba ısıl işlem uygulaması görülmektedir. Bu doğrultuda, Thermowood yöntemi ile ısıl işlem uygulaması yapılmış sarıçam (Pinus sylvestris L.) ve dişbudak (Fraxinus spp.) odunları ile ısıl işlemsiz Samsun kavağı (I-77/51 Populus deltoides Bartr.) odunu kullanılarak üretilen farklı CLT panellerin bazı 2 fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Benzer şekilde, orta tabakada kullanılan ahşap malzemenin dış tabakalara kıyasla 90° açılı olarak değil de 45° açılı olarak yerleştirilmesi sonucu üretilen CLT panellerinin dayanıklılığının arttığı tespit edilmiştir. Isıl işlem uygulamasının ise odunun mekanik direnç özelliklerinde azalmaya neden olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda, ısıl işlem uygulaması sonucu meydana gelen direnç azalmalarının yapılabilecek bazı iyileştirmelerle telafi edilmesi yönünde çalışmalara gerek duyulmaktadır. Bu amaçları gerçekleştirmek için sarıçam ve dişbudak odunları, Thermowood sertifikalı üreticisi olan bir işletmede Thermowood yöntemi ile ısıl işleme tabi tutulacaktır. Sarıçam, dişbudak ve kavak ahşap malzemelerden üretilen levhaların hava kurusu ve tam kuru yoğunlukları, denge rutubeti, kalınlığına şişme ve su almaları, su buharı iletimi oranları, numunelerin eğilme direnci ve elastikiyet modülü değerleri, numunelerin çivi-vida tutma direnci ve delaminasyon yüzdesi değerleri tespit edilecektir.