Doç. Dr. Ömer KÜÇÜK,Doç. Dr. Erol AKKUZU Arş. Gör. Özkan EVCİN, M.Selim AKAYÜNAL, Sabri2024-01-282024-01-28https://hdl.handle.net/20.500.12597/18236Türkiye ormanlarının sağlığını etkileyen çeşitli faktörler arasında en başta böceklerin geldiği kabul edilmektedir. Literatüre göre böceklerin zararı, orman yangınlarının zararından beş kat daha fazladır. Ülkemiz orman varlığı içerisinde çam türleri geniş bir alanda yayılış göstermektedir. Çam kese böceğinin( ÇKB) yaygın olarak bulunduğu kızılçam ağaç türü ise 3 milyon hektarı aşkın bir alanda bulunmaktadır. Bu yayılıs alanı içerisinde 161 milyon m³’ü asan serveti, 5 milyon m³’ten fazla artımı ve 4 milyon m³’e ulasan etası ile kızılçam mescereleri ormancılıgımızda ayrı bir yere ve öneme sahiptir. Ülkemizde Ege ve Marmara bölgelerinin özellikle kıyıya bakan yamaçlarında genis ve saf ormanlar kuran kızılçam, Batı Karadeniz Bölgesinin Akdeniz iklimi özelliklerini gösteren bazı mikroklima bölgelerinde küçük mesçereler biçiminde dogal olarak bulunmaktadır. Lepidoptera takımının Thaumetopoeidae familyasına bağlı Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü ülkelerde, ibreli orman ağaçlarında özellikle çamlarda zarar yapan önemli bir zararlıdır.Çam keseböceği ülkemizde, 1 500 000 hektar alanda zarar yapmakta olup kızılçam ağaçlarına en çok zararı veren böceklerden biridir.Bu böceğin tırtıllarından dolayı ağaçlar yapraklarını kaybetmekte, %60’a varan artım ve büyüme kaybına uğramakta diğer zararlı böcek ile mantarlar için uygun ortam oluşmaktadır. Bu tür, kitle halinde ürediğinde ağaçları tamamen çıplak hale getirmektedir. Dünyadaki küresel ısınma ile birlikte değişen iklim koşulları, çam keseböceğinin epidemi yapma sıklığını arttırmaktadır. Ülkemizde bu böcekle mücadele için Orman ve Su Bakanlığı tarafından her yıl yaklaşık 70 milyon TL harcanmaktadır. Önerilen bu projede kızılçam meşcerelerinde çam kese böceğinin populasyon yoğunluğu üzerine etki eden faktörlerin araştırılması ve böceğin konukçu tercihinde göz önünde tuttuğu esasların tespit edilmesi planlanmaktadır. Proje, kızılçam meşcerelerinde yoğun zarar olanların yerlerin saptanmasını, bu alanlarda populasyon yoğunluğunun bir göstergesi olarak kabul edilen kese sayımlarının bakı, yükselti,bonitet,ağaç yaşı,ağaç boyu ve ağaç çapı gibi faktörler itibariyle yapılmasını kapsamaktadır.Aynı zamanda bu sayımlar meşcere içi ve meşcere kenarlarında da yapılmak suretiyle böceklerin zarar yapmak için tercih ettikleri meşcere konumları tespit edilecektir. Anahtar Kelimeler: Thaumetopoeae pityocampa,Kızılçam,Populasyon yoğunluğu,zarar oranı